95_Túp lều bác Tôm

Tác phẩm kể về cuộc đời thống khổ của một người nô lệ da đen là bác Tôm. Bác là một người trung thực, ngay thẳng, biết trọng danh dự. Nhưng cuộc đời bác là một chuỗi ngày đen tối, đầy tủi nhục. Bác phải lìa bỏ vợ con, bị bán từ nơi này qua nơi khác, bị đánh đập tàn nhẫn. Cuối cùng, vì bảo vệ nhân phẩm của mình, nên bác đã bị đánh chết trong một đồn điền trồng bông khủng khiếp ở miền Nam nước Mỹ, nơi chôn vùi bao cuộc đời lầm than như cuộc đời bác. Tác phẩm còn kể về số phận của Êliđa cùng đứa con bỏ trốn. Đó là một người mẹ đã hy sinh tất cả để cứu đứa con khỏi rơi vào tay một tên buôn nô lệ tàn ác; đó là một người vợ tha thiết yêu chồng – một thanh niên thông minh, đã sáng chế ra một cái máy tước sợ gai, mà cuộc cũng bị đày đọa trăm nghìn cay đắng.

“Túp lều bác Tôm” ca ngợi những người nô lệ da đen là những người trung thực, biết tôn trọng phẩm giá con người như bác Tôm, những người mẹ dũng cảm như Êliđa, những thanh niên cương nghị, tha thiết với tự do như Gioócgiơ. Đồng thời, tác phẩm cũng lên án đanh thép chế độ nô lệ nhan nhản những tên con buôn, những tên chủ nô lệ cùng bọn tay sai vô cùng tàn bạo, bọn côn đồ chỉ biết tôn thờ tiền vàng. Đồng tiền vàng làm chúng mất hết tính người. Pháp luật của nhà nước Mỹ bênh vực chế độ nô lệ, cho phép chúng đánh đập, xiềng xích, giết chết những người da đen vô tội và trừng trị những ai che chở người nô lệ.

Với tác phẩm của mình, nhà văn Xtâu đã đóng góp một phần vào công cuộc giải phóng nô lệ ở nước Mỹ; bà thống thiết tố cáo chế độ vô nhân đạo ấy, khích lệ những người Mỹ có lương tâm đấu tranh để tiêu diệt nó.

Đọc tác phẩm này, chúng ta cần chú ý đến hai con đường để thực hiện lý tưởng tự do. Bác Tôm sống một cuộc đời trong sạch, bác thương yêu vô hạn những người cùng cảnh ngộ, bác dũng cảm chịu chết chứ không chịu đánh một người nô lệ khác. Bác không đấu tranh bạo lực, sợ đổ máu. Bác luôn luôn hướng về Chúa, nhưng Chúa không hề bênh vực cho bác và những người khổ cực như bác. Tấm lòng nhân đạo đưa bác đến cái chết thê thảm. Con đường thứ hai là con đường của Êliđa, gioócgiơ đã đi. Phải vùng dậy, đấu tranh không khoan nhượng với kẻ thù.

Bằng những lời lên án quyết liệt chế độ nô lệ, bằng những con đường đấu tranh mà tác giả đã đề ra để tranh thủ mọi tầng lớp xã hội khác nhau ở nước Mỹ lúc bấy giờ, bà Xtâu được coi là “người phụ nữ da trắng trẻ tuổi đã góp phần vào chiến thắng của lực lượng tiến bộ đòi hủy bỏ chế độ nô lệ trong cuộc nội chiến”. Trong những năm hoạt động cách mạng, Bác Hồ vĩ đại của chúng ta đã qua Mỹ, Bác đã đọc “Túp lều bác Tôm”. Bác là người Việt Nam đầu tiên lên án gay gắt chính sách phân biệt chủng tộc rất dã man ngay từ ngày đấy trong nhiều bài báo đăng trên báo chí ở nước Pháp vào những năm hai mươi của thế kỷ XX.